شناسنامه علمی شماره
دوره 1، شماره 1 ، فروردین 1402، صفحه 1-254
مقاله پژوهشی
پژوهش های فرهنگی و اجتماعی وقف وامرخیر
مهری بهار؛ زینب محمودیان
چکیده
«نوآوری» پیش فرض ضروری هر فعالیت مداوم رقابتی است. در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و به‌ویژه اقتصادی، گوی سبقت را کسی می‌رباید که بتواند راهکارها و منابع تداوم نوآوری سازمان خود را بهتر و بیشتر بشناسد. امروزه مؤسسات خیریه در ایران بیش از هر زمان دیگری وارد عرصه رقابت شده‌اند و متخصصان، وجود بازار رقابت سخت و جدی در بخش‌های مختلف ...
بیشتر
«نوآوری» پیش فرض ضروری هر فعالیت مداوم رقابتی است. در عرصه فعالیت‌های اجتماعی و به‌ویژه اقتصادی، گوی سبقت را کسی می‌رباید که بتواند راهکارها و منابع تداوم نوآوری سازمان خود را بهتر و بیشتر بشناسد. امروزه مؤسسات خیریه در ایران بیش از هر زمان دیگری وارد عرصه رقابت شده‌اند و متخصصان، وجود بازار رقابت سخت و جدی در بخش‌های مختلف به‌ویژه برای جذب و حفظ حامیان را در میان مؤسسات خیریه تأیید می‌کنند؛ رقابتی که دیرزمانیست در مؤسسات خیریه کشورهای توسعه‌یافته و در پی پذیرش خیریه در بستر صنایع فرهنگی به‌طور جدی سازماندهی شده و جریان دارند. در این پژوهش، راهکارها و منابع توسعه نوآوری در مؤسسات خیریه ایران مطالعه شد. بدین منظور از روش تحقیق کیفی گراندد تئوری، با ابزار مصاحبة عمیق نیمه‌ساختاریافته با 6 نفر از خبرگان حوزه خیریه، به‌صورت نمونه‌گیری هدفمند استفاده شد و پژوهش تا رسیدن به مدل پارادایمی ادامه یافت. نتایج به‌دست آمده نشان دادند عواملی چون ویژگی‌های مدیر، قدرت میانجی‌ها، شبکه شدن، تشکیل نظام جامع امر خیر، ارتباطات میان فرهنگی از تأثیرگذارترین عوامل توسعة نوآوری در مؤسسات خیریه کشور هستند و محوری‌ترین مقولة شناسایی شده، بهره‌مندی از دانش بازار است. برنامه‌ریزی راهبردی و تعیین اهداف و روش‌ها براساس دانش روزآمد بازار موجب می‌شود شرایط گوناگون و زمینه‌های لازم برای توسعه نوآوری، فراهم و به تبع آن، ارتباط میان‌فرهنگی و تکثرگرا که زمینه‌ساز تحولاتی جدی در عرصه امر خیر هستند، در خیریه‌ها محقق شوند.
مقاله پژوهشی
پژوهش های اقتصادی و مدیریتی وقف وامر خیر
حمید مرتضی نیا؛ خلیل نوروزی
چکیده
هدف نهایی از مفهوم وقف، منفعت‌بخشی به جامعه است. این تحقیق روند منابع صندوق‌های وقف در حوزه آموزش عالی را در طی 28 سال در بازه زمانی (1993-2021) از حدود 395 مؤسسه‌ی دولتی و خصوصی در کشورهای منتخب یعنی مالزی، اندونزی، ایالات‌متحده، ترکیه و انگلستان با استفاده از روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی بررسی می‌کند. یافته‌های تحقیق نشان‌دهنده‌ی ...
بیشتر
هدف نهایی از مفهوم وقف، منفعت‌بخشی به جامعه است. این تحقیق روند منابع صندوق‌های وقف در حوزه آموزش عالی را در طی 28 سال در بازه زمانی (1993-2021) از حدود 395 مؤسسه‌ی دولتی و خصوصی در کشورهای منتخب یعنی مالزی، اندونزی، ایالات‌متحده، ترکیه و انگلستان با استفاده از روش تحقیق تحلیل محتوای کیفی بررسی می‌کند. یافته‌های تحقیق نشان‌دهنده‌ی تفاوت صندوق‌های وقف براساس نوع اهداکننده، اهداف مشارکت و تنوع نهادها در وقف است. نتایج نشان‌دهنده‌ی آن است که حجم صندوق‌های وقف از حدود 9.1 میلیارد دلار در سال 1993 به 25.1 میلیارد دلار (175درصد) در سال 2021 افزایش یافته است. چهار روند شایان توجه عبارت‌اند از: افزایش نسبت کمکهای مالی از سوی سازمانها و به‌ویژه بنیادها، بهجای افراد، تغییر در اهداف وقف به اهداف کوتاهمدت و عملیاتی و موضوعات مورد نیاز روز بهجای موضوعات بلندمدت، افزایش حجم وجوه برای مقاصد محدود و مشخص و نه نامحدود و نسبت بیشتری از منابع در مقایسه با مؤسسات خصوصی به بخش عمومی کمک شده است.
مقاله پژوهشی
پژوهش های دینی و حقوقی وقف وامر خیر
منصور میراحمدی
چکیده
نظر به اهمیت مردمی سازی حکمرانی در تجربه جمهوری اسلامی ایران، مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر گزارش ها و پژوهش های صورت گرفته در باره این دو و با تحلیل مفهومی وقف، به نسبت سنجی وقف و حکمرانی مردمی می پردازد. تحلیل مفهومی وقف نشان‌دهندۀ نسبت معنادار وقف و حکمرانی مردمی دست‌کم در سه زمینه است. مردمی‌سازی حکمرانی متوقف بر ...
بیشتر
نظر به اهمیت مردمی سازی حکمرانی در تجربه جمهوری اسلامی ایران، مقاله حاضر با روش توصیفی تحلیلی و با تکیه بر گزارش ها و پژوهش های صورت گرفته در باره این دو و با تحلیل مفهومی وقف، به نسبت سنجی وقف و حکمرانی مردمی می پردازد. تحلیل مفهومی وقف نشان‌دهندۀ نسبت معنادار وقف و حکمرانی مردمی دست‌کم در سه زمینه است. مردمی‌سازی حکمرانی متوقف بر اثبات حق مشارکت مردم در امر حکمرانی است که بر پایه ظرفیت مفهومی وقف امکانپذیر است. همچنین، وقف از قلمرو گسترده‌ای برخوردار است و با ورود وقف به عرصههای اجتماعی به‌منظور تأمین اجتماعی و تحقق عدالت اجتماعی، امکان توسعه مشارکت مردم در امر حکمرانی فراهم می‌شود و درنهایت، وقف موجبات تداوم مشارکت مردم در امر حکمرانی را ازطریق در پیش گرفتن الگوی مشارکتی مردم در تولیت وقف فراهم میسازد. مقاله حاضر با توجه به چنین یافتههایی، الگوی مدیریتی با ویژگی‌های مستقلبودن، مردمی/مدنیبودن، غیر‌انتفاعی بودن، داوطلبانهبودن و شراکتیبودن را برای اداره وقف پیشنهاد داده و به این نتیجه رسیده است که بهرهگیری از وقف در مردمی‌سازی حکمرانی با چنین الگویی، ممکن به نظر می‌رسد.
مقاله پژوهشی
پژوهش های دینی و حقوقی وقف وامر خیر
محمد مهدی الشریف؛ داریوش کیوانی هفشجانی
چکیده
وضعیت اموال مؤسسات خیریه پس از انحلال آنها از موضوعات حائز اهمیّتی است که نه‌تنها در قوانین و مقررات موضوعه به‌صورت مبنایی، نظام‌مند و کامل مشخص نشده، در دیدگاههای حقوقی نیز تا کنون تحلیل نشده است؛ از این رو، نگارندگان در این تحقیق درصدد تحلیل وضعیت حقوقی اموال مؤسسات خیریه پس از انحلال آنها برآمده‌اند. در همین راستا مؤلفان با ...
بیشتر
وضعیت اموال مؤسسات خیریه پس از انحلال آنها از موضوعات حائز اهمیّتی است که نه‌تنها در قوانین و مقررات موضوعه به‌صورت مبنایی، نظام‌مند و کامل مشخص نشده، در دیدگاههای حقوقی نیز تا کنون تحلیل نشده است؛ از این رو، نگارندگان در این تحقیق درصدد تحلیل وضعیت حقوقی اموال مؤسسات خیریه پس از انحلال آنها برآمده‌اند. در همین راستا مؤلفان با تمسک به دلایل مربوطه اثبات کردهاند اطلاق قسمت «ص» مادۀ 16 آییننامۀ تشکلهای مردم‌نهاد (مصوب 27/05/1395 هیئت وزیران با اصلاحات و الحاقات بعدی) استنادپذیر نیست؛ بنابراین، نمیتوان اموال و درآمدهای مازاد مؤسسات خیریه را بین مؤسسان و اعضای آنها تقسیم کرد. افزون بر این، برخی از مصوبات که مقرر داشته‌اند که درآمدهای مؤسسات خیریه در صورتی مشمول مالیات به نرخ صفر می‌شوند که اساسنامۀ آنها حاکی از این باشد که اموالشان پس از انحلال، به سازمان بهزیستی کشور یا یکی از مؤسسات دولتی یا خیریه و عامالمنفعه دیگر واگذار شود. با توجه به مبادی حقوقی اموال مؤسسات خیریه (یعنی اعمال حقوقیای که این اموال از رهگذر آنها به مؤسسات خیریه منتقل شده یا در اختیار آنها قرار گرفتهاند)، از حیث اصول و قواعد حقوقی پذیرفتنی نیست.
مقاله پژوهشی
پژوهش های اقتصادی و مدیریتی وقف وامر خیر
سید حسین سیدی
چکیده
فعالیت‌های قرآنی، مصداق امر خیر شناخته شده و نیز یکی از مهم‌ترین راهبردهای توسعه خیر در جامعه‌اند؛ زیرا بخش زیادی از قرآن توصیه به خیرخواهی و نیکوکاری است؛ ازاین‌رو، در این مقاله مسئله جذب مشارکت‌های مردمی برای فعالیت‌های قرآنی بررسی می‌شود. در این مقاله از روش تحقیق کیفی نظریه داده‌بنیاد با رویکرد نظام‌مند اشتراوس و ...
بیشتر
فعالیت‌های قرآنی، مصداق امر خیر شناخته شده و نیز یکی از مهم‌ترین راهبردهای توسعه خیر در جامعه‌اند؛ زیرا بخش زیادی از قرآن توصیه به خیرخواهی و نیکوکاری است؛ ازاین‌رو، در این مقاله مسئله جذب مشارکت‌های مردمی برای فعالیت‌های قرآنی بررسی می‌شود. در این مقاله از روش تحقیق کیفی نظریه داده‌بنیاد با رویکرد نظام‌مند اشتراوس و کوربین برای بررسی موضوع جذب مشارکت استفاده شده است. این روش دارای سه مرحله اصلی کدگذاری باز، محوری و انتخابی است که بر اساس آن، پدیده مدنظر را مدلسازی می‌کند. براساس رویکرد نظام‌مند، شش محور پدیدۀ مدنظر شامل شرایط علی، زمینه‌ای و مداخلهگر، راهبردها و پیامدها و دو محور جدید ملاحظات اجرایی و اولویتها و مصادیق شناسایی شدند. مبنای مدل جذب مشارکت‌های مردمی برای فعالیت‌های قرآنی تسهیلگری نهادهای متولی ازطریق راهاندازی ساختار جذب مشارکت مردمی در سازمانها و همکاری با مجمع ملی خیرین قرآنی و واحد جذب مشارکت در مؤسسات قرآنی است. این ساختار همکارانه با اجرای راهبردهای شناساییشده بر پایه شناخت اولویتها و نیازها در مسیر دستیابی به هدف توسعه منابع پایدار برای فعالیت‌های قرآنی قرار میگیرد.
مقاله پژوهشی
پژوهش های فرهنگی و اجتماعی وقف وامرخیر
زهرا میرحسینی؛ ساناز پیش دار؛ نشمیل بیگ محمد بالانجی
چکیده
امروزه فعالیت‌های خیرخواهانه متعددی در مناطق مختلف کشور در حال انجام است که اگرچه رویکرد مثبتی به این قبیل فعالیت‌ها وجود دارد، فرایند امر خیر نیز با چالش‌ها و مسائل متعددی همراه است. در این مقاله تلاش شده است تا چالش‌ها و مسائل انجام امور خیر در مناطق حاشیه‌نشین مطالعه شوند. این پژوهش کیفی و پدیدارشناسانه است و به‌منظور جمع‌آوری ...
بیشتر
امروزه فعالیت‌های خیرخواهانه متعددی در مناطق مختلف کشور در حال انجام است که اگرچه رویکرد مثبتی به این قبیل فعالیت‌ها وجود دارد، فرایند امر خیر نیز با چالش‌ها و مسائل متعددی همراه است. در این مقاله تلاش شده است تا چالش‌ها و مسائل انجام امور خیر در مناطق حاشیه‌نشین مطالعه شوند. این پژوهش کیفی و پدیدارشناسانه است و به‌منظور جمع‌آوری داده‌ها با ۱۷ نفر که تجربه دست‌کم یک سال فعالیت در امور خیر داشته و در برنامه‌ها و فعالیت‌های خیریه در این مناطق مشارکت داشته‌اند، مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته صورت گرفت و داده‌های جمع‌آوری‌شده با روش کلایزی تحلیل شدند. نتایج تحقیق نشان می‌دهند چالش‌ها و مسائل انجام امور خیر در مناطق حاشیه‌نشین در دو مقوله اصلی «ویژگی‌های درونی و منطقه‌ای» و «عوامل ساختاری و نهادی امر خیر» و هشت مقوله فرعی «فضا و بافت مناطق حاشیه‌نشین«، «درگیرشدن در دور باطل فقر و حاشیه‌نشینی»، «احساس فقر و نیازمندی درونی‌شده»، «سیطره الگوی سنتی و مذهبی بر امر خیر»، «فقدان الگو و چشم‌انداز»، «خیریه به‌مثابه مسکن»، «مناسبات و روابط خیرین و دولت» و «بی‌اعتمادی دوسویه و عدم تعامل با ساکنان» دسته‌بندی می‌شوند.درمجموع به نظر می‌رسد رویه فعلی ارائه خدمات خیر در مناطق حاشیه‌نشین بیش از آنکه به رفع محرومیت، توانمندسازی ساکنان و کاهش پدیده حاشیه‌نشینی منجر شود، موجب وابستگی ساکنان به خیرین و بازتولید فقر و حاشیه‌نشینی شده است؛ از این رو، امر خیر و ارائه خدمات خیرخواهانه نیازمند اصلاح و بازنگری است.
مقاله پژوهشی
پژوهش های اقتصادی و مدیریتی وقف وامر خیر
سیده مریم نجیبی؛ یاسر ساریخانی؛ فاطمه امیدواری
چکیده
بیمارستان‌های خیریه ازجمله مهم‌ترین مؤسسات غیر‌انتفاعی هستند که نقش بسیار مهمی در ارائه خدمات سلامت بر عهده دارند. این بیمارستان‌ها با چالش‌هایی مواجه هستند که به‌شدت بر عملکرد آنها تأثیر می‌گذارد. این مطالعه با هدف تبیین چالش‌های بیمارستان‌های خیریه استان فارس و راهکارهای مواجهه با آنها انجام پذیرفته است.مطالعه حاضر به‌صورت ...
بیشتر
بیمارستان‌های خیریه ازجمله مهم‌ترین مؤسسات غیر‌انتفاعی هستند که نقش بسیار مهمی در ارائه خدمات سلامت بر عهده دارند. این بیمارستان‌ها با چالش‌هایی مواجه هستند که به‌شدت بر عملکرد آنها تأثیر می‌گذارد. این مطالعه با هدف تبیین چالش‌های بیمارستان‌های خیریه استان فارس و راهکارهای مواجهه با آنها انجام پذیرفته است.مطالعه حاضر به‌صورت کیفی در سال 1401 انجام شده است. در این مطالعه، تعداد 16 نفر از مدیران ارشد بیمارستان‌های خیریه فارس به‌صورت هدفمند انتخاب شدند. ابزار گردآوری اطلاعات مصاحبه نیمه‌ساختاریافته بود. به‌منظور تحلیل داده‌ها از روش تحلیل چارچوب و نرم‌افزار اطلس تی9 استفاده شد.سه مضمون اصلی، مرتبط با چالش‌های بیمارستان‌های خیریه بودند که عبارت‌اند از «چالش‌های فرآیند مدیریتی»، «مشکلات نظام مالی و اقتصادی» و «محدودیت‌های تأمین منابع». همچنین، تحلیل‌ها منتج به شناسایی دو مضمون اصلی درخصوص راهکارهای مواجهه با چالش‌های بیمارستان‌های خیریه شد که عبارت‌اند از سازوکارهای تعالی سازمان و ابتکارات تأمین منابع.پیشنهاد می‌شود سازوکارهای تعالی سازمان با هدف بهبود عملکرد مدیریتی و اداره بیمارستان‌ها اجرایی شوند. همچنین، استفاده از ابتکارات تأمین منابع برای رفع مشکلات بخش منابع انسانی، تجهیزات فیزیکی و فضای فیزیکی این بیمارستان‌ها الزامی است.
مقاله پژوهشی
پژوهش های فرهنگی و اجتماعی وقف وامرخیر
صفورا برومند
چکیده
فعالیت «انجمن تبلیغی کلیسا» ابتدا در جلفا (۱۲۹۲ق./۱۸۷۵م.) و سپس در اصفهان (۱۳۲۲ق./۱۹۰۴م.) آغاز شد. فعالیت این انجمن که در قالب امور خیریه و با ایجاد مراکز آموزشی و پزشکی روزآمد و مجهز همراه بود، در سپهر زمانی مشروطیت، زمینه واکنش کنشگران اجتماعی در اصفهان را فراهم کرد. این امر به شکل‌گیری کنش اجتماعی گروهی از روحانیون و کنشگران اصفهان ...
بیشتر
فعالیت «انجمن تبلیغی کلیسا» ابتدا در جلفا (۱۲۹۲ق./۱۸۷۵م.) و سپس در اصفهان (۱۳۲۲ق./۱۹۰۴م.) آغاز شد. فعالیت این انجمن که در قالب امور خیریه و با ایجاد مراکز آموزشی و پزشکی روزآمد و مجهز همراه بود، در سپهر زمانی مشروطیت، زمینه واکنش کنشگران اجتماعی در اصفهان را فراهم کرد. این امر به شکل‌گیری کنش اجتماعی گروهی از روحانیون و کنشگران اصفهان در قالب سازماندهی امور خیریه و تأسیس نهادهای مرتبط منجر شد. مسئله اصلی این مقاله، چیستی و چرایی گفتمان امور خیریه انجمن تبلیغی کلیسا در اصفهان و چگونگی و نتیجۀ گفتمان کنشگران این شهر درخصوص فعالیت این انجمن است.این پژوهش تاریخی بر تحلیل مستندات منابع دست اول استوار است. برای واکاوی مسئله پژوهش، نشانه‌های گفتمان «امور خیریه» انجمن تبلیغی کلیسا، منطبق بر چارچوب «نظام‌های گفتمان» نورمن فرکلاف، شناسایی و بررسی شده‌اند. فرآیند واکنش کنشگران اجتماعی درخصوص فعالیت این انجمن، نیز مبتنی بر رویکرد روانشناختی هانس هربرت تاخ تحلیل شده است.مستندات پژوهش، براساس منابع دست اول شامل گزارش‌ها، نشریات و اسناد، اطلاعات منسجمی از کنش اجتماعی انجمن تبلیغی کلیسا در قالب امور خیریه و واکنش سازمان‌یافته کنشگران اصفهان نسبت به فعالیت‌های تبلیغی این انجمن را به دست می‌دهد.تحلیل یافته‌ها، از تأثیر رفتار و کنش ارتباطی در «نظام‌های گفتمان» امور خیریه انجمن تبلیغی کلیسا حکایت می‌کند. روند واکنش کنشگران اجتماعی اصفهان نیز با مؤلفه‌های «نظام‌های گفتمان» فرکلاوف و نظریه تاخ درخصوص فرآیند شکل‌گیری «جنبش اجتماعی» همسو است.
مقاله پژوهشی
پژوهش های اقتصادی و مدیریتی وقف وامر خیر
مهدی مرتضوی؛ حسین محمدی دوست؛ راضیه دشتی
چکیده
حکمرانی، یکی از الگوهای اداره امور و فعالیت‌های جمعی و عمومی است که بر اساس آن، بازیگران مختلف، اعم از دولتی و غیردولتی (بخش خصوصی و جامعه مدنی) در یک چارچوب مشارکتی و غیر سلسله‌مراتبی به‌منظور تدوین، اجرا و نظارت بر خط‌مشی‌های یک حوزه مشخص و در یک فضای تعاملی و چندجانبه، با همدیگر همکاری می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهند نهاد وقف ...
بیشتر
حکمرانی، یکی از الگوهای اداره امور و فعالیت‌های جمعی و عمومی است که بر اساس آن، بازیگران مختلف، اعم از دولتی و غیردولتی (بخش خصوصی و جامعه مدنی) در یک چارچوب مشارکتی و غیر سلسله‌مراتبی به‌منظور تدوین، اجرا و نظارت بر خط‌مشی‌های یک حوزه مشخص و در یک فضای تعاملی و چندجانبه، با همدیگر همکاری می‌کنند. بررسی‌ها نشان می‌دهند نهاد وقف به‌عنوان یک ساخت حقوقی، تاریخی و اسلامی و مردم‌نهاد، همانند خیلی از حوزه‌های دیگر، نیازمند یک الگوی اداره کارآمد است تا بتواند در راستای اهداف خود و پیشرفت جامعه، اثرگذاری بیشتری داشته باشد؛ بنابراین، برای استفاده از همه ساحت‌های حقیقی و حقوقی کشور در سطح ملی و محلی و شکوفاسازی ظرفیت‌های موقوفات، می‌توان از ابزار امنا به‌عنوان یک نهاد و رکن مردمی و تجلی اراده جمعی استفاده کرد. بر همین راستا هدف اصلی این پژوهش، طراحی الگوی حکمرانی نظام وقف با تأکید بر نقش امنا در ایران است.در این پژوهش از روش‌شناسی کیفی با راهبرد پژوهش تحلیل محتوای توصیفی با واحد تحلیل مضمون استفاده شده است. همچنین، جهت‌گیری پژوهش، توسعه‌ای است و برای الگوسازی از روش الگوسازی ساختاری – تفسیری، استفاده و برای شناسایی مضامین، ضمن بررسی اسنادی، با 22 خبره بخش وقف، مصاحبه کیفی شد. هیئت خبرگان برای الگوسازی ساختاری - تفسیری نیز مشتمل بر 14 نفر بود. در پایان نیز الگوی حکمرانی نظام وقف با 3 مضمون اصلی عوامل راهبردی، عوامل زیرساختی و پیامدها و اثرات و همچنین، 11 مضمون فرعی مدیریت داده و اطلاعات، برنامه راهبردی آمایش محور، ساختار و الگوی اداره وقف، انسجام و یکپارچگی، قانون‌گرایی، پاسخگویی، شفافیت، مشارکت، استقلال و پیامدها و اثرات و 46 مؤلفه تدوین شدند که ابعاد الگو در چهار سطح سازماندهی شدند. در همین راستا مضامین فرعی مستقل و گلوگاهی الگوی حکمرانی نظام وقف شامل مدیریت داده و اطلاعات، برنامه راهبردی آمایش محور و ساختار و الگوی اداره وقف است.
مقاله پژوهشی
پژوهش های فرهنگی و اجتماعی وقف وامرخیر
علی بلورفروش؛ بهمن باینگانی؛ سحر فائقی
چکیده
به موازات عقب‌نشینی دولت و گسترش منطق بازار به حوزه‌های مختلف زندگی اجتماعی، سازمان‌های مردم نهاد به‌عنوان یکی از کانون‌های مقاومت در برابر این هجوم از اهمیت زیادی برخوردار شده‌اند. بر این اساس، هدف مطالعة حاضر، بررسی یک نمونه از این مؤسسات[1] است که در شهر اصفهان و در حوزۀ بهداشت و سلامت مشغول به فعالیت‌اند. روش این مطالعه کیفی، ...
بیشتر
به موازات عقب‌نشینی دولت و گسترش منطق بازار به حوزه‌های مختلف زندگی اجتماعی، سازمان‌های مردم نهاد به‌عنوان یکی از کانون‌های مقاومت در برابر این هجوم از اهمیت زیادی برخوردار شده‌اند. بر این اساس، هدف مطالعة حاضر، بررسی یک نمونه از این مؤسسات[1] است که در شهر اصفهان و در حوزۀ بهداشت و سلامت مشغول به فعالیت‌اند. روش این مطالعه کیفی، از نوع اتنوگرافی نهادی است و برای جمع‌آوری اطلاعات از مصاحبه استفاده شد و با استفاده از نمونه‌گیری نظری 12 نفر مصاحبه شدند. اطلاعات به‌دست‌آمده در این مطالعه با روش تحلیل مضمون تحلیل شدند.نتایج پژوهش نشان دادند این خیریه در شهر اصفهان برای خدمات حمایت تسکینی در چهار حوزه مشغول به فعالیت است و در حین اجرای سیاست‌های مربوط به نهاد، درگیر مسائل و مشکلاتی شده است که ناشی از فرسایش کیفیت زندگی کاری کارکنان در وجه عینی شامل (نظام معیوب جبران خدمات، نامناسب بودن فضا و ...)، در وجه ذهنی شامل (فشار و تنش کاری زیاد، افول احساس امنیت شغلی و ...)، مناسبات ارتباطی کژکارکرد در سطوح درون مؤسسه‌‌ای شامل (کاهش کیفیت تعاملات درون و بین‌گروهی و ...)، بین مؤسسه‌‌ای شامل (عدم تعامل بین شعب و ...) و فرا‌مؤسسه‌‌ای شامل (نگاه کالایی به بیماران، فقدان قوانین حمایتی) است.به عبارت دیگر، مؤسسه مطالعه‌شده در تحقق اهداف خود با محدودیت‌ها و موانعی مواجه است که برای رفع‌شان نیازمند اخذ سیاست‌های ترمیمی، وضع و اجرای قوانین حمایتی از سوی قوای مملکتی، چابک‌سازی ساختارها و درنهایت، تغییر فرهنگ و نگرش عوامل مرتبط با حوزه‌های مدیریتی است[1] به دلیل محدودیت‌های اخلاقی پژوهشنامه در زمینه نشر، عنوان مرکز مطالعه‌شده در مقاله ذکر نشده است.
مقاله پژوهشی
پژوهش های تاریخی و تمدنی وقف وامر خیر
زهرا علیزاده بیرجندی
چکیده
در دوره قاجار و پهلوی برخی از موسسات و دست اندرکاران امور خیریه به مقابله با معضل تکدی گری و رسیدگی به امور متکدیان پرداختند. این رویکرد از آن جهت در خور تامل است که از ظهور نگرش های نوینی در عرصه امور خیر و رفع آسیب های اجتماعی حکایت دارد . پیچیدگی ابعاد تکدی گری ، وجود متکدیان حرفه ای و کلاش و تنوع گونه های تکدی گری چالش هایی را ...
بیشتر
در دوره قاجار و پهلوی برخی از موسسات و دست اندرکاران امور خیریه به مقابله با معضل تکدی گری و رسیدگی به امور متکدیان پرداختند. این رویکرد از آن جهت در خور تامل است که از ظهور نگرش های نوینی در عرصه امور خیر و رفع آسیب های اجتماعی حکایت دارد . پیچیدگی ابعاد تکدی گری ، وجود متکدیان حرفه ای و کلاش و تنوع گونه های تکدی گری چالش هایی را برای خیرین در مدیریت امور متکدیان فراهم می ساخت . خیریه ها بتدریج با اتخاذ تدابیری خاص و گنجاندن آن در اساسنامه های خود سبک مدیریتی ویژه ای را برای مقابله بااینگونه چالش ها در پیش گرفتند . پژوهش پیش رو تأملی در نحوه عملکرد خیریه ها در امور متکدیان و ارزیابی چالش های پیش روی آنها در دوره قاجار و پهلوی است.این پژوهش که با روش توصیفی ـ تحلیلی وبا بهره گیری از اسناد آرشیوی تدوین شده در پی پاسخگویی به دلایل رویکرد خیرین به امورمتکدیان ، وچگونگی عملکرد آنها درساماندهی متکدیان است.در این مقاله ، سبک مدیریتی دو نمونه از خیریه هایی که تدابیر آنان در رفع برخی چالش های ساماندهی أمور متکدیان کارساز بوده ،مطرح شده است. برخی ازخیریه های فعال در امور متکدیان برای مقابله با چالش ها ، تغییراتی در اهداف و عملکرد خویش از طریق جایگزینی فعالیت های کیفیت بخش و مبتنی بر حمایت های هوشمندانه به جای بخشش تن پرورانه پدید آوردند . سبک مدیریتی خیریه های مورد مطالعه دراین پژوهش، برسنخ شناسی متکدیان وساماندهی آنها برمبنای شاخص های هرسنخ بارویکرد مهارت آموزی قرارگرفته است.شیوه مدیریت خیریه هایی که در این پژوهش به عنوان الگو معرفی شده اند ، برچند اصل به شرح ذیل استوار هستند:-تحقیق وبررسی در مورد کیفیت استحقاق افراد تحت پوشش،-تفکیک متکدیان ،جدا کردن کودکان،جداسازی زنان ومردان ، تفکیک متکدیانی که توان کار کردن دارند از متکدیان از کارافتاده وناتوان،-آموزش مهارت های لازم به متکدیان وکارآفرینی برای آنان.
مقاله پژوهشی
پژوهش های تاریخی و تمدنی وقف وامر خیر
الهام ملک زاده؛ انیس سجادی
چکیده
نیکوکاری و داد و دهش از بارزترین تعالیم دینی - اخلاقی همه ادیان ازجمله آیین مزدیسنا است. از دوره قاجار و در پی تصمیم پارسیان برای بهبودی شرایطشان، نیکوکاری و اقدامات خیرخواهانه، به‌ویژه اختصاص موقوفات برای ارتقای وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زرتشتیان ایران رشد چشمگیری یافت. در سال‌های بعد با ایجاد امکان مشارکت اجتماعی بیشتر، ...
بیشتر
نیکوکاری و داد و دهش از بارزترین تعالیم دینی - اخلاقی همه ادیان ازجمله آیین مزدیسنا است. از دوره قاجار و در پی تصمیم پارسیان برای بهبودی شرایطشان، نیکوکاری و اقدامات خیرخواهانه، به‌ویژه اختصاص موقوفات برای ارتقای وضعیت اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی زرتشتیان ایران رشد چشمگیری یافت. در سال‌های بعد با ایجاد امکان مشارکت اجتماعی بیشتر، پیروان آیین مزدیسنا در راستای توسعه فرهنگی و اجتماعی جامعه خویش، اقدامات گسترده‌ای در امر تأسیس و گسترش موقوفات با کارکردهای رفاهی، بهداشتی، مذهبی، فرهنگی و آموزشی صورت دادند. این مقاله، با روش توصیفی‌تحلیلی و مطالعه کتابخانه‌ای - اسنادی، در مقام پاسخ به این سؤال اصلی است که جایگاه موقوفات ارباب رستم گیو و کارکرد آن در توسعه اجتماعی و فرهنگی زرتشتیان ایران طی دوره پهلوی دوم چه بود. همچنین، به مواردی از این قبیل پرداخته خواهد شد که جایگاه نیکوکاری و وقف در آیین مزدیسنا چیست. موقوفات زرتشتیان پیش از دوره پهلوی دوم، متمرکز بر چه حوزه‌هایی بود و چه نهادها و مؤسساتی مسئولیت نظارت بر موقوفات زرتشتیان را بر عهده داشتند.دستاورد این مطالعه بیان‌کنندۀ این نتیجه است که اقدامات ارباب رستم گیو در قالب بنیاد خیریه گیو با گسترۀ فعالیت‌های متنوع خیریه، در تهران و شهرهایی دیگر، متأثر از تعاملات وسیع با کشورهای مختلف، به ایجاد سازمانی با عنوان سازمان موقوفات گیو انجامید؛ با این هدف که با نظارت و نگهداشت موقوفات خاندانی، فرایند توسعه حوزه‌های اجتماعی، فرهنگی و اقتصادی جامعه زرتشتی و مآلاً جامعه ایرانی از اثربخشی ماندگارتری بهره‌مند شود.
